Co to jest wskaźnik EP?

Najkrócej rzecz ujmując, współczynnik EP to energia pierwotna budynku. EP jest wskaźnikiem rocznego zapotrzebowania budynku na nieodnawialną energię pierwotną, która jest potrzebna do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, a także energii potrzebnej do zasilania oświetlenia i wszystkich innych urządzeń elektrycznych w domu.

Wskaźnik EP według norm

Zgodnie z obowiązującymi od stycznia 2021 roku normami, w przypadku domów jednorodzinnych wskaźnik EP, podawany w kWh/(m²·rok), nie może być większy niż 70 kWh/(m²·rok). Dotyczy to zarówno projektowanych nowych budynków, jak i przebudowywanych.

Maksymalne wartości EP, czyli rocznego wskaźnika obliczeniowego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji i przygotowywania ciepłej wody kształtowały się następująco:

• od 1 stycznia 2014 r. – 120 kWh/(m²rok)
• od 1 stycznia 2017 r. – 95 kWh/(m²rok)
• od 1 stycznia 2021 r. – 70 kWh/(m²rok)

Kolejnym ważnym współczynnikiem jest wskaźnik EK, który informuje ile energii rzeczywiście zostało zużyte w danym budynku w ciągu roku, uwzględniając sprawność systemów ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody. Wskaźnik EK to energia końcowa wyrażana w kWh/m²*rok.

Natomiast o jakości konstrukcji domu, czyli jakości ścian, dachu, podłóg, świadczy wartość współczynnika EU. Im mniejsza wartość EU, tym mniej ciepła tracimy przez przegrody zewnętrzne budynku. Dbając o jak najlepszą izolacyjność ścian, można stosować praktycznie dowolne źródła ciepła. Nawet drogie paliwo może się okazać dobrym rozwiązaniem, ponieważ dzięki dobrej termoizolacyjności przegród nie będziemy zużywali go dużo.

Zmiana wymagań dotyczących zużycia nieodnawialnej energii zachęca zarówno do termomodernizacji budynków, ze szczególnym uwzględnieniem izolacji ścian, dachów i podłóg, budowania nowych energooszczędnych domów, a także do instalowania w domach jednorodzinnych urządzeń, które pozyskują energię odnawialną, czyli pochodzącą z wiatru, słońca, wody – np. kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych czy pomp ciepła.

Zmiany dotyczące maksymalnego poziomu zużywania energii nieodnawialnej mają na celu przede wszystkim ochronę środowiska naturalnego.

Od czego zależy wskaźnik EP budynku?

Najistotniejsze, co wpływa na wartość współczynnika EP, czyli na zapotrzebowania domu na energię nieodnawialną:

• Jakość izolacji termicznej budynku.
• Materiały budowlane i wielkość przeszkleń – materiały z dobrymi parametrami termicznym w oczywisty sposób wpływają na energooszczędność budynku. Z kolei duże przeszklenia, szczególnie od strony południowej, wykorzystują promienie słoneczne do nagrzania wnętrza domu.
• Lokalizacja budynku – na zużycie energii cieplnej wpływa zarówno region klimatyczny, w którym stoi dom, jak i położenie geograficzne. W Polsce domy jednorodzinne na wschodzie oraz południu są narażone na większe zużycie energii niż te na zachodzie czy w centrum kraju.
• Rodzaj wentylacji – nowoczesna wentylacja, jak rekuperatory odzyskujące ciepło, obniżają współczynnik EP dla budynku, jednak nie zawsze obniżą realne koszty eksploatacji.

Dodatkowe źródła energii – wartość EP będzie mniejsza, im bardziej będą wykorzystywane źródła odnawialne, jak panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła, jednakże to może nie przekładać się na takie same oszczędności finansowe.

Najistotniejsze jest zadbanie o jak najlepszą termoizolacyjność budynku. Ściany zewnętrzne, okna, drzwi, dach – to elementy wpływające na wysokość wskaźnika EP, wskaźnika EU i wskaźnika EK. Nowe budynki stawiajmy zgodnie z obowiązującymi normami. W istniejących budynkach wskaźniki można zdecydowanie obniżyć przeprowadzając termomodernizację.

Zobaczmy na przykładzie, jak można tym sposobem zmniejszyć zapotrzebowanie na energię użytkową.

Przed termomodernizacją przegród zewnętrznych przykładowy dom miał zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania i wentylacji 294 kWh/(m²·rok). Po modernizacji zapotrzebowanie obniżyło się do 91 kWh/(m²·rok)!

Druga sprawa to wybór źródła nieodnawialnej energii pierwotnej. W zależności od wyboru paliwa mamy różne współczynniki nakładu, np. biomasa ma współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej na poziomie 0,2. Tradycyjne paliwa jak węgiel kamienny, gaz ziemny, olej opałowy wypadają zdecydowanie gorzej - współczynnik nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej jest na poziomie 1,1. Najwyższy poziom tego współczynnika ma energia elektryczna - to aż 3,0. Zatem dom ogrzewany prądem będzie miał najwyższy wskaźnik EP (współcześnie budowany około 500, a z lat 80. nawet około 1000). Należy zaznaczyć, że niski wskaźnik EP nie oznacza niskich kosztów eksploatacji. Realne koszty eksploatacji powinniśmy analizować na bazie wskaźnika EK.

Duże korzyści osiągniemy także maksymalnie wykorzystując odnawialne źródła energii, czyli energię słoneczną, wodę i powietrze.

Budynki energooszczędne

Budynek energooszczędny musi zużywać mało energii. I tu najistotniejsze są przegrody, którymi może uciekać ciepło z domu, czyli dach, ściany, okna, drzwi oraz podłoga na gruncie, ewentualnie piwnica. Ich grubość, jakość wykonania i jakość izolacji ma duży wpływ na koszty eksploatacji domu.