Expert Ruud van Herpen

Hoe is het gesteld met de brandveiligheid van gebouwen in Nederland?

"Op het eerste gezicht doen we het in Nederland eigenlijk best goed. We hebben geen dramatische incidenten zoals de Grenfell Tower in Londen, maar toch zien we regelmatig branden waarbij evacuaties nodig zijn. Hoewel het aantal slachtoffers nog op een acceptabel niveau ligt, kan dat in de toekomst wel veranderen. Vooral door de opkomst van biobased materialen en houten gebouwen. Deze materialen maken het gebouw zelf brandbaarder, wat betekent dat branden sneller kunnen uitbreiden en het voor de brandweer moeilijker wordt om ze onder controle te houden. Dit zal ongetwijfeld de schade vergroten."

Welke invloed hebben isolatiematerialen op de brandveiligheid van een gebouw?

"Isolatiematerialen spelen een sleutelrol in de brandveiligheid. Ze zitten altijd tussen andere materialen in, namelijk de buiten- en binnenafwerking van gevels en daken, en kunnen een verborgen pad vormen voor branduitbreiding. Als het isolatiemateriaal bijdraagt aan de brand, kan die zich via onzichtbare trajecten verspreiden. Dit vergroot het risico dat de brand via de gevel uitbreidt naar andere delen van het gebouw. Zelfs al heb je brandscheidingen zoals brandwerende wanden en vloeren, het isolatiemateriaal in het dak of de gevel kan dat in wezen omzeilen als dit ‘kortsluittraject’ niet wordt tegen gegaan."

Hoe belangrijk is het om isolatiematerialen te onderwerpen aan brandveiligheidstesten?

"Brandveiligheidstesten zijn cruciaal omdat je nooit exact kunt voorspellen hoe een constructie zich gedraagt tijdens een brand. Hitte veroorzaakt vervormingen, en kleine kieren kunnen grote gevolgen hebben. Helaas worden veel testen op kleine schaal uitgevoerd, wat niet altijd representatief is voor de werkelijkheid. Een sprekend voorbeeld is de Grenfell Tower in Londen, waar de gevelbrand zich razendsnel verspreidde. Dit toont aan dat tests realistischer moeten worden uitgevoerd, vooral als we brandbare materialen gebruiken."

Hoe worden deze brandveiligheidstesten uitgevoerd en welke normen moeten isolatiematerialen doorstaan?

"Er zijn verschillende testsystemen, afhankelijk van het land. In Nederland gebruiken we een kleinschalige test om de brandklasse te bepalen. Andere landen, zoals Duitsland en het Verenigd Koninkrijk, hebben grootschalige testen. Hoewel grootschalige testen realistischer lijken, zijn deze niet persé betrouwbaarder. In een grootschalige test zijn meer faalmechanismen aanwezig vanwege het hogere detailniveau van de test. Het testresultaat kan daardoor gaan afwijken van de praktijk. Mijn visie is dat we de tests simpel en betrouwbaar moeten houden, bijvoorbeeld door middel van een middenschaal test, en daarbij aanvullende maatregelen voorschrijven zoals brandstops ter plaatse van brandscheidingen in het gebouw."

Welke recente ontwikkelingen zijn er in brandveiligheidstesten?

"We zien gelukkig dat er steeds meer discussie is over de noodzaak van realistischer testen. Grotere schaaltests worden in meerdere landen al gebruikt, maar we moeten waken voor té gedetailleerde tests. Een grootschalige test lijkt vaak de beste optie omdat het de realiteit het meest benadert. Dat is waar, maar daarbij neem je ook veel details mee die je in de praktijk tegenkomt. Dit betekent dat de constructie in werkelijkheid precies zo uitgevoerd moet worden als in de test. De grootschalige test is daarmee zodanig project-specifiek dat die vaak maar voor één specifiek project toegepast kan worden. Elke andere project-specifieke detaillering zal opnieuw getest moeten worden. Het probleem met al die details is bovendien dat ze de kans op fouten vergroten. Daarom is een grootschalige test niet betrouwbaarder dan een kleinschalige of middenschaal test. Mijn visie is dan ook: houd het simpel. Simpele testen zijn vaak effectiever. Grootschalige testen lijken misschien realistisch, maar in de praktijk is de betrouwbaarheid uiteindelijk toch lager dan we denken. Dus we moeten balans vinden: geveltesten moeten realistisch zijn, maar zonder teveel detailniveau ter plaatse van de aansluitingen aan brandscheidingen in het gebouw."

U heeft commentaar gegeven op de concept-NPR die er nu ligt. Wat zijn de hoofdpunten hierin en hoe is dit ontvangen?

"Mijn commentaar richt zich op de hiërarchie van de veiligheidsniveaus. De NPR stelt zes veiligheidsniveaus voor, maar dat vind ik overbodig. Eén of twee niveaus zijn voldoende. Bovendien is de hiërarchie in de NPR gebaseerd op het schaalniveau van de test. Hoe groter de schaal van de geveltest is, hoe brandveiliger de gevel is. Dat vind ik onjuist, de hiërarchie zou gebaseerd moeten zijn op de betrouwbaarheid van het testresultaat. Omdat het gaat om verschillende geveltesten met verschillende criteria kan geen hiërarchie vastgesteld worden.

Ik ben voorstander van de middenschaal test, gecombineerd met extra voorschriften zoals brandstops. Dit geeft ons een betrouwbaarder systeem dan te veel details in grootschalige testen."