;

Expert Jos Lichtenberg

Emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven

Bekijk de video

Materiaalkeuze cruciaal voor brandveiligheid van gebouwen

“Met de verkeerde bouwmaterialen kan een kleine brand razendsnel veranderen in een ramp”, waarschuwt Prof. Jos Lichtenberg, emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven. Hij pleit voor een herziening van de brandveiligheidsnormen, waarbij het testen van isolatiematerialen en bouwdelen essentieel is. “In een gemiddeld bouwproject bestaat zo’n 50% van alle materialen, in volume, uit isolatiemateriaal. Dit betekent dat wanneer er wordt gekozen voor onbrandbare isolatiematerialen, je direct een grote stap maakt in het verhogen van de veiligheid.”

Fire safety, fire resilience, smoke, fire fighters
Bekijk hier de andere interviews

Brandveiligheid in de gebouwde omgeving

Naar de overzichtspagina
Interviews met experts

Bekijk de video

Expert Prof. Jos Lichtenberg legt uit waarom de materiaalkeuze cruciaal is voor de brandveiligheid van gebouwen.

Jos Lichtenberg, expert Jos Lichtenberg, expert video, interview met Jos Lichtenberg, interview with Jos Lichtenberg, brandveiligheid in de gebouwde omgeving, materiaalkeuze cruciaal voor brandveiligheid van gebouwen, emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven, stills, Netherlands, rw-bnl, nl

Hoe is het gesteld met de brandveiligheid van gebouwen in Nederland?

Prof. Lichtenberg: "Er zijn zeker zorgen over de brandveiligheid van gebouwen in Nederland, hoewel we een gedegen regelgeving hebben, zoals vastgelegd in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (dat het Bouwbesluit vervangt). Deze regels zijn echter voornamelijk gericht op het veilig kunnen vluchten van mensen bij brand. Wat hierbij echter vaak over het hoofd wordt gezien, is het minimaliseren van schade aan gebouwen. Hierdoor kunnen gebouwen, die wel aan de regelgeving voldoen, nog steeds ernstige schade oplopen als er een brand uitbreekt."

Welke rol spelen isolatiematerialen hierbij?

Isolatiematerialen spelen een belangrijke rol in de brandveiligheid van gebouwen. In een gemiddeld bouwproject bestaat zo’n 50% van alle materialen, in volume, uit isolatiemateriaal. Dit betekent dat wanneer er wordt gekozen voor onbrandbare isolatiematerialen, je direct een grote stap maakt in het verhogen van de veiligheid. Onbrandbare materialen vormen de eerste verdedigingslinie tegen brand. Vooral na incidenten zoals de Grenfell Tower-brand in Londen is het duidelijk geworden dat de keuze voor de juiste materialen cruciaal is."

Wat zijn de wettelijke vereisten met betrekking tot brandveiligheid en hoe zouden deze eruit moeten zien?

"De huidige regelgeving is gebaseerd op het idee dat als een gebouw aan bepaalde eisen voldoet, het veilig is. Maar de tests die worden gebruikt om deze materialen te beoordelen, zijn vaak niet toereikend. Een goed voorbeeld hiervan is de zogeheten 'prullenbaktest', een relatief simpele test waarbij gekeken wordt naar de reactie van materialen op een kleine beginnende brand. Echter, zulke tests representeren geen realistische praktijk scenario’s waarbij materialen worden blootgesteld aan grotere, hevigere branden. Hier is nog veel ruimte voor verbetering."

Jos Lichtenberg, expert Jos Lichtenberg, expert video, interview met Jos Lichtenberg, interview with Jos Lichtenberg, brandveiligheid in de gebouwde omgeving, materiaalkeuze cruciaal voor brandveiligheid van gebouwen, emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven, stills, Netherlands, rw-bnl, nl

Hoe belangrijk is het om bouwmaterialen goed te testen?

"Het uitvoeren van testen is essentieel om te begrijpen hoe een constructie in de praktijk zal reageren. Dit geldt zeker voor isolatiematerialen, maar ook voor andere bouwmaterialen. Materialen worden ingedeeld in verschillende klassen, van A (onbrandbaar) tot F (extreem brandbaar). Bij gebruik van onbrandbare materialen weet je zeker dat je een veilige keuze maakt. Wanneer je echter kiest voor materialen met lagere scores, moet je testen hoe ze zich in de praktijk gedragen. Wat echter problematisch is, is dat bij deze testen vaak maar één testopstelling wordt gebruikt, waardoor je geen representatief beeld krijgt van hoe materialen zich in varianten op de geteste constructies gedragen. Is wellicht de spouw iets groter, is er een ander plaatmateriaal gebruikt. Kleine afwijkingen kunnen grote verschillen in het testresultaat teweeg brengen.”

Hoe worden deze brandveiligheidstesten uitgevoerd?

"Brandveiligheidstesten worden op verschillende manieren uitgevoerd. Op materiaalniveau worden ze getest en geclassificeerd in brandveiligheidsklassen. Maar wat zorgwekkend is, is dat constructietesten, zoals brandoverslagtesten van gevels, vaak maar één keer worden uitgevoerd in een full-scale testopstelling. De reden is dat dit een dure test is, maar het zorgt ervoor dat we vertrouwen op slechts één resultaat. Daarnaast is het ook zo dat de leverancier doorgaans zelf verantwoordelijk is voor het opzetten van de test en tevens kan beslissen of de testresultaten wel of niet openbaar worden gemaakt. Dit is problematisch omdat je nooit zeker weet of het resultaat hetzelfde zou zijn als de test meerdere keren zou zijn uitgevoerd. Bovendien hebben leveranciers vaak de controle over welke testresultaten worden vrijgegeven. Ze kunnen bijvoorbeeld een test die niet aan de eisen voldoet, simpelweg negeren en pas na meerdere pogingen een rapport vrijgeven waarbij het resultaat wel aan de eisen voldoet. Dit is iets wat moet veranderen."

Welke recente ontwikkelingen zijn er in brandveiligheidstesten voor isolatiematerialen?

"Er is beweging gaande, vooral na de brand in de Grenfell Tower in 2017. De discussie over brandveiligheidstesten is sindsdien in een stroomversnelling geraakt, maar ik ben tegelijkertijd enorm verbaasd over hoe traag het proces verloopt. We zijn nu vijf jaar verder, en hoewel er commissies zijn die werken aan nieuwe regelgeving en verbeterde testmethoden, duurt het veel langer dan ik had verwacht. Dit baart me zorgen, want we hebben nieuwe en strengere tests nodig om de veiligheid in de toekomst te garanderen."

Jos Lichtenberg, expert Jos Lichtenberg, expert video, interview met Jos Lichtenberg, interview with Jos Lichtenberg, brandveiligheid in de gebouwde omgeving, materiaalkeuze cruciaal voor brandveiligheid van gebouwen, emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven, stills, Netherlands, rw-bnl, nl
Met de verkeerde bouwmaterialen kan een kleine brand zich razendsnel ontwikkelen tot een ramp.

Prof. Jos Lichtenberg

Emeritus hoogleraar aan de TU Eindhoven

Hoe staat het met de brandveiligheid in hoogbouw?

"In hoogbouw is het gebruik van onbrandbare isolatiematerialen van vitaal belang. De Grenfell Tower-brand is het meest schrijnende voorbeeld van hoe verkeerde materiaalkeuzes desastreuze gevolgen kunnen hebben. In dit geval verspreidde de brand zich snel door de gevel, wat werd versneld door de aanwezigheid van brandbare isolatiematerialen. Onbrandbare isolatiematerialen vertragen de verspreiding van brand, wat essentieel is in hoogbouw. In gebouwen met meerdere verdiepingen kunnen bewoners vaak niet snel genoeg ontsnappen als een brand zich snel verspreidt. Door het gebruik van onbrandbare materialen krijgt de brand minder kans om zich voort te planten, waardoor er meer tijd is voor evacuatie en reddingsoperaties."

Welke beleidsmaatregelen of voorschriften zouden volgens u moeten worden ingevoerd om de brandveiligheid te verbeteren?

"Er zou meer nadruk moeten liggen op regelgeving die onbrandbare isolatiematerialen verplicht stelt, vooral in hoogbouw. Dit kan bijvoorbeeld via een aanscherping van de regelgeving. Bovendien moeten de testprocedures worden verbeterd, zodat we niet afhankelijk zijn van eenmalige tests en de resultaten transparanter worden gedeeld. Alleen zo kunnen we de brandveiligheid van gebouwen echt waarborgen."

Bekijk hier de andere interviews

20241206 RW-CWE PHO 1956
Brandveiligheid Campagne

Interview met Ruud van Herpen

Interview met expert Ruud van Herpen over waarom isolatiematerialen een sleutelrol in brandveiligheid gebouwen spelen.

20241206 RW-CWE PHO 1946
Brandveiligheid Campagne

Interview met Grunde Jomaas

Interview met expert Prof. Grunde Jomaas over waarom groene transitie om meer bewustzijn van brandveiligheid vraagt.

20241206 RW-CWE PHO 1942
Brandveiligheid Campagne

Interview met Arjan Hendriksen

Interview met expert Arjan Hendriksen waarom brandveiligheid gebouwen van essentieel belang is.

20241129 RW-CWE PHO 1938
Brandveiligheid Campagne

Interview met Jurjen Burghgraef

Interview met expert Jurjen Burghgraef over de urgentie van brandveiligheid in Nederland.

Bekijk ook

20180906 RW-CWE-D PHO 413
De kracht van steenwol

Brandveiligheid

Het materiaal steenwol voldoet aan Euro-brandklasse A1. Het verdraagt temperaturen tot boven de 1.000°C en veroorzaakt nauwelijks rook of toxische gassen.

20180126 GMC PHO 472
Kennis, Advies & Inspiratie

Brandveiligheid

Wat gebeurt er precies bij brand. En welke voorschriften, wetten en feiten bestaan er voor en over brandveiligheid. Lees hier meer over brandveiligheid en isolatie.

20230327 RW-CWE PHO 1467
Brandveiligheid

..zijn brandveiligheid.

Met de juiste platdakisolatie help je hem bij het brandveilig maken van zijn werkomgeving. Steenwol isolatie is bestand tegen temperaturen tot boven de 1.000°C en is daarmee een onmisbare laag tussen brand en veiligheid.

ROCKWOOL B.V.